ทรายเป็นวัสดุจากธรรมชาติ เกิดจากหินที่ถูกย่อยจนมีลักษณะเป็นเม็ดละเอียด คุณสมบัติและประโยชน์ของทราย ร้อยละ 80 นำไปเป็นวัสดุก่อสร้าง เช่น งานคอนกรีต งานปูนก่อ งานปูนฉาบ และอื่น ๆ การนำทรายไปใช้ในงานก่อสร้างหรืออื่น ๆให้ได้ประโยชน์สูงสุด ยังขึ้นอยู่กับชนิดของทราย เช่น การใช้ทรายหยาบ หรือทรายละเอียด และลักษณะของทรายที่นำมาใช้ในการงานก่อสร้างมีอะไรบ้าง แต่ละชนิดแตกต่างกันอย่างไร บทความนี้มีคำตอบ
ประเภทของทราย
ทราย นอกจากเป็นวัสดุมีลักษณะเป็นหินแข็งที่แตกหรือถูกย่อยออกมาจากหินก้อนใหญ่ๆแล้ว ยังสามารถแบ่งประเภทของทรายตามแหล่งการเกิดได้ 2 ประเภท ดังนี้
1.ทรายบก ทรายบกมีลักษณะเป็นทรายเม็ดเล็ก ๆ ฝังจมอยู่ในพื้นดินตามแหล่งต่าง ๆ เกิดจากหินทรายที่แตกชำรุด มักจะมีซากพืชซากสัตว์ปะปนอยู่ด้วย ส่วนทรายที่ได้จากทะเลก็ถือเป็นทรายบกเช่นเดียวกัน
2.ทรายแม่น้ำ สำหรับทรายแม่น้ำ สามารถพบได้ตามที่ราบลุ่มแม่น้ำ เพราะเกิดจากกระแสน้ำที่พัดพาทรายจากที่ต่าง ๆ มาตกตะกอนทับถมรวมกันตามแหล่งที่ราบลุ่มริมแม่น้ำ การนำทรายแม่น้ำมาใช้ประโยชน์ จะใช้วิธีดูดทรายขึ้นมาก่องเก็บไว้ในที่แห้ง เช่น บริเวณเนินดินริมแม่น้ำเพื่อรอการใช้งานหรือนำไปใช้ประโยชน์ เช่น ใช้ในงานก่อสร้าง
ชนิดและความแตกต่างของทราย
ทราย ซึ่งส่วนใหญ่นำมาใช้เป็นวัสดุก่อสร้างจะถูกแบ่งออกเป็น 4 ชนิด ได้แก่ ทรายหยาบ ทรายหยาบกลาง ทรายละเอียด และทรายถม หรือ ทรายขี้เป็ด โดยทรายแต่ละชนิดจะมีลักษณะแตกต่างกัน ดังนี้
- ทรายหยาบ มีลักษณะเป็นทรายเม็ดใหญ่และแข็งแรง จึงเหมาะสำหรับงานก่อสร้างประเภทงาน
คอนกรีตที่ต้องการความมั่นคง แข็งแรง เช่น การก่อสร้างอาคารคอนกรีตเสริมเหล็ก งานก่อสร้างตึกสูง ๆ หรือโครงสร้างที่เป็นฐานรากต่าง ๆ
- ทรายหยาบกลาง มีลักษณะเป็นทรายเม็ดเล็กกว่าทรายหยาบ แต่ไม่หยาบหรือละเอียดมาก
เหมาะสำหรับงานก่อสร้างประเภทงานปูน เช่น ใช้ผสมปูนสำหรับก่ออิฐ เทพื้นบ้าน หรือใช้เทพื้นคอนกรีตที่ไม่ได้ต้องการความแข็งแรงมากนัก
- ทรายละเอียด มีลักษณะเป็นเม็ดทรายขนาดเล็ก มีความละเอียดมาก เหมาะสำหรับใช้กับงาน
ก่อสร้างที่ไม่ต้องการความแข็งแรงมากนัก เช่น นำมาเป็นส่วนผสมของปูนฉาบผิวหน้า ทำอิฐมวลเบา ทำบัว หรือทำลวดลายต่าง ๆ
- ทรายถม หรือ ทรายขี้เป็ด ทรายชนิดนี้เป็นวัสดุก่อสร้างที่นิยมสำหรับปรับพื้นที่ก่อนเทพื้น ใช้
ถมถนนหรือใช้ในงานก่อสร้างถนนใหญ่ ๆ หรือนำไปใช้ประโยชน์ด้านอื่น เช่น เป็นชนิดทรายที่เหมาะสำหรับนำไปใส่ถุงเพื่อใช้ป้องกันน้ำท่วม
ทรายถือเป็นวัสดุจากธรรมชาติ ที่มีการนำมาใช้ในงานก่อสร้างมากที่สุด โดยเฉพาะทรายหยาบนอกจากนั้นยังมีการนำทรายบางชนิด ไปใช้ในงานอุตสาหกรรมและใช้ประโยชน์ด้านอื่น ๆ การทำความรู้จักหรือเรียนรู้ลักษณะของทราย จึงสามารถเลือกใช้ประโยชน์ตามคุณสมบัติของทรายได้อย่างถูกต้อง และได้ผลลัพธ์ตามที่ต้องการ