บันได คือส่วนประกอบสำคัญของตัวบ้านหรือตัวอาคาร โดยใช้เป็นทางขึ้นลงหรือเชื่อมต่อระหว่างชั้นต่าง ๆ ของบ้านหรืออาคารเข้าด้วยกัน บันใดยังมีหลายรูปแบบและหลายลักษณะ การออกแบบให้มีความสวยงามจึงนอกจากจะต้องเลือกรูปแบบให้เหมาะสมกับลักษณะของตัวบ้านหรือตัวอาคารต่าง ๆ แล้ว ความคงทนแข็งแรงยังขึ้นอยู่กับโครงสร้างที่เป็นส่วนประกอบของบันได แม่บันได ถือเป็นส่วนประกอบสำคัญที่ต้องมีการคำนวณขนาดและตำแหน่งจากวิศวกร
ประเภทและโครงสร้างของบันได
การออกแบบหรือสร้างบันได สิ่งแรกที่ต้องให้ความสำคัญก็คือเรื่องของโครงสร้าง เพราะเป็นส่วนที่ให้ความมั่นคงแข็งแรง แล้วจึงเลือกทรงทรงให้เข้ากับแบบบ้านเข้ากับพื้นที่ เมื่อได้รูปแบบที่ต้องการ ก็จะเป็นการคำนวณและเลือกขนาดของแม่บันใด รวมทั้งวัสดุที่อื่น โดยทั่วไปโครงสร้างของบันไดแบ่งออกเป็น 2 ประเภท ดังนี้
1.บันไดโครงสร้างคอนกรีตเสริมเหล็ก
บันไดโครงสร้างคอนกรีตเสริมเหล็ก เป็นบันไดทึบที่ไม่สามารถมองลอดลูกตั้งไปได้ โครงสร้างของบันไดประเภทนี้ แบ่งเป็น 4 รูปแบบหลักๆ คือ
- บันไดท้องเรียบเป็นแบบพื้นฐานที่พบเห็นได้ทั่วไปเพราะเป็นรูปแบบที่ช่างทั่วไปมีความชำนาญในการสร้าง
- บันไดพับผ้า เป็นบันไดที่มีความสวยงาม เพราะมีท้องบันไดเป็นหยักไปตามขั้นบันได
- บันไดพับผ้าแบบมีแม่บันได โดยบันไดรูปแบบนี้จะมีแม่บันไดที่ทำหน้าที่เป็นคานเสริมขึ้นมาจากบันไดพับผ้า ซึ่งอาจจะอยู่ตรงกลางหรือริมบันไดก็ได้
- บันไดลอย เป็นบันไดที่มีลักษณะยื่นเฉพาะลูกนอนบันไดออกมาจากผนัง เหมือนขั้นบันไดแต่ละขั้นลอยอยู่ในอากาศ แต่จริง ๆแล้วจะมีแม่บันไดคอนกรีตเสริมเหล็กซ่อนอยู่ในผนัง
- บันไดโครงสร้างไม้ และบันไดโครงสร้างเหล็ก
เป็นโครงสร้างบันไดที่เกิดจากการประกอบกันของชิ้นส่วนรับแรงต่าง ๆ ที่ทำจากไม้หรือเหล็ก โดยโครงสร้างของบันไดประกอบไปด้วย แม่บันได ลูกนอนบันได ลูกตั้งบันได และพุกบันได
แม่บันได คืออะไร
แม่บันได คือส่วนหนึ่งของโครงสร้างบันได มีหน้าที่เป็นคานรองรับน้ำหนัก และแรงกดที่เกิดขึ้นจากการใช้งาน วัสดุที่ใช้เป็นโครงสร้างบันได้ได้แก่โครงสร้างไม้และโครงสร้างเหล็ก โดยบันไดโครงสร้างไม้ ตำแหน่งแม่บันไดจะขนาบข้างขั้นบันได ส่วนบันไดโครงสร้างเหล็กตำแหน่งแม่บันไดจะมีทั้งอยู่ขนาบข้าง และบริเวณกลางขั้นบันได
สำหรับตำแหน่งของแม่บันได ขึ้นอยู่กับการออกแบบและความชื่นชอบของเจ้าของบ้านหรือขึ้นอยู่กับความเหมาะสมของพื้นที่และเหมาะกับรูปแบบของบันใด เช่น แม่บันไดที่ขนาบข้างบันได อยู่ใต้ขั้นบันใดทั้งแบบแม่บันไดกลาง แม่บันไดริมและแม่บันไดริมแบบทึบ ซึ่งแต่ละรูปแบบมีข้อดีข้อด้อย ความสวยงาม และประโยชน์ใช้สอยที่แตกต่างกัน